در يکي از روزهاي عيد، حضرت ابو بكر صديق -رضي الله عنه- به منزل دخترش، حضرت عايشه -رضي الله عنها-، رفت. آنجا دو کنيز از کنيزکان انصار در حال ترانه خواندن شعرهاي انصار در جنگ "يوم بعاث" (از جنگ هاي ميان اوس و خزرج قبل از اسلام) بودند. حضرت ابوبکر رضي الله عنه گفت: مزامير (آوازهاي) شيطان، آن هم در خانه ي رسول الله؟ پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمود: (يا أبا بكر، إن لكل قوم عيدًا، وهذا عيدنا) يعني: «اي ابوبکر، هر قومي براي خودش عيدي دارد. امروز هم روز عيد ما است.» [بخاري]

***

خداوند -تبارک و تعالى- دو عيد را براي مسلمانان تعيين فرموده است: عيد فطر و عيد قربان. اين دو پس از دو فريضه از فرايض اسلام مي آيند، عيد فطر پس از فريضه ي روزه ماه رمضان و عيد قربان پس از اداء فريضه ي حج فرامي رسد. جشن هاي اسلامي بيانگر شادماني و سرور و خوشبختي مسلمانان از تفيقي که خداوند به آنان ارزاني داشته است و به آنان کمک کرده تا طاعت او را به جا بياورند، مي باشد. خداوند باري تعالي مي فرمايد: {قل بفضل الله وبرحمته فبذلك فليفرحوا هو خير مما يجمعون} [يونس: 58] يعني: «بگو به فضل و رحمت‏خداست كه [مؤمنان] بايد شاد شوند و اين از هر چه گرد مى‏آورند بهتر است.»

از جمله آدابي که در ايام عيد رعايت مي کنيم:

شب زنده داري و ذکر:

شب عيد از شب هاي مبارکي است که در ان خيرو پاداش و ثواب اعمال چند برابر مي شود. درنتيجه مسلمان بايد بر ذکر و زنده نگاه داشتن شب و نماز در ان بسيار کوشا باشد تا به رضا و خوشنودي خداوند نايل آيد.

غسل گرفتن و استعمال عطر و پوشيدن زيباترين لباس ها:

پيامبر خدا صلى الله عليه و سلم موقع خارج شدن براي نماز عيد زيباترين لباس هايش را مي پوشيد. از حضرت حسن بن علي -رضي الله عنهما-  روايت شده که مي گويد: رسول الله صلى الله عليه و سلم به ما مي فرمود تا در روزهاي عيد بهترين لباسي را که سراغ داشتيم بپوشيم و خود ايشان صلي الله عليه و سلم نيز زيباترين لباس هايش را مي پوشيد. [حاكم].

خوردن چيزي قبل از رفتن براي نماز عيد فطر:

سنت آن است که قبل از رفتن براي نماز عيد فطر چند خرما به عدد فرد خورده و در عيد قربان بهتر است خوردن صبحانه را به بعد از بازگشت از نماز عيد موکول نمايد و آنوقت درصورتي که قرباني کرده است از گوشت قرباني ميل کند. از بريدة -رضي الله عنه- نقل است که مي گويد: پيامبر صلي الله عليه و سلم روز عيد فطر تا چيزي نمي خورد خارج نمي شد و روز عيد قربان تا نماز عيد را نمي خواند چيزي ميل نمي نمود. [ترمذي].

از حضرت انس بن مالك -رضي الله عنه- روايت شده که پيامبر صلى الله عليه و سلم قبل از خارج شدن بسوي مصلي در روز فطر تعدادي خرما ميل مي فرمود. [ترمذي]

رفتن به مصلي در اول وقت:

روز عيد صبح زود از خواب بيدار شده و نماز صبح را خوانده و آنگاه به سمت مصلي راه مي افتند. يک روز عيد پيامبر صلي الله عليه و سلم فرمودند: {إن أول ما نبدأ به في يومنا هذا أن نصلي، ثم نرجع فننحر (أي نذبح الأضحية)} يعني: «اولين کاري که در اين روز انجام مي دهيم آن است که نماز بخوانيم و آنگه قرباني کنيم.»[بخاري].

نماز در هواي آزاد:

سنت است که نماز عيد در مکاني باز و فراخ برگزار گردد مگر آنکه عذري مانند باران و غيره درکار باشد. پيامبر صلى الله عليه و سلم براي برگزاري نماز عيد بيرون و به مکاني باز (مصلي) تشريف مي برد. آن حضرت صلى الله عليه و سلم نماز عيد ار مگر يک دفعه که باران مي باريد در مسجد نگزارده اند. ابوهريره -رضي الله عنه- تعريف مي کند که: در زمان رسول خدا صلي الله عليه و سلم مردم در روز عيد با باران مواجه شدند و آن حضرت صلي الله عليه و سلم در مسجد براي آنان نماز را برگزار فرمود. [ابن ماجه].

خروج زنان و کودکان:

مستحب است که زنان و کودکان نيز در روزهاي عيد براي نماز خارج شده و به مصلي بروند. از ام عطيه ي انصاري -رضي الله عنها- روايت مي شود که گفت: (أُمِرْنا أن نُخْرج العواتق (البنات الأبكار) وذوات الخدور، ويعتزل الحُيضُ المُصَلَّى) يعني: «دوشيزگان و خانم ها به خارج شدن براي نماز عيد و زنان حائض به ماندن در خانه امر مي شديم.» [بخاري].

به تأخير انداختن نماز عيد فطر و تعجيل نمودن براي برگزاري نماز عيد قربان:

براي اينکه قبل از نماز عيد فطر زکات به دست فقرا رسيده و به خانواده هايشان کمک شود و در نماز عيد قربان عجله مي شود تا مردم بتوانند قرباني هايشان را انجام دهند.

پيامبر صلى الله عليه و سلم نماز عيد فطر را حدود بيست دقيقه پس از برآمدن آفتاب خوانده و نماز عيد قربان را حدوداً ده دقيقه پس از برآمدن آفتاب مي گزاردند.

نگفتن اذان و اقامه براي نماز عيدين:

از جابر بن سمره -رضي الله عنه- نقل شده که مي گويد: "همراه پيامبر صلي الله عليه و سلم نماز عيدين را نه يک بار و نه دوبار بدون اذان و اقامه برپا نموديم." [ترمذي].

نبودن هيچ نمازي قبل يا بعد از نماز عيد:

قبل يا بعد از نماز عيد نماز سنتي وجود ندارد. پيامبر صلي الله عليه و سلم و اصحابش نه قبل و نه پس از آنکه براي نماز عيد به مصلي مي رفتند نمازي نمي خوندند. ابن عباس -رضي الله عنه- مي گويد: (خرج رسول الله صلى الله عليه وسلم يوم عيد، فصلى ركعتين لم يصلِّ قبلهما ولا بعدهما) يعني: «رسول خدا صلي الله عليه و سلم روز عيد خارج شده و دو رکعت نماز مي گزارد و پيش يا پس از آن نمازي نمي خواند.» [متفق عليه].

نشستن بعد از نماز براي شنيدن خطبه:

پيامبر صلى الله عليه و سلم روز عيد فطر و قربان خارج گشته و به مصلي رفته و ابتدا نماز را برپاداشته و سپس رو به مردم برگشته مردم در رديف هايي مي نشستند و موعظه و سفارش و دستوراتي را بيان مي فرمودند. از ابن عمر -رضي الله عنه- روايت شده که مي گويد: (كان رسول الله صلى الله عليه وسلم وأبو بكر وعمر -رضي الله عنهما- يصلون العيدين قبل الخطبة.) يعني: «پيامبر صلي الله عليه و سلم و حضرت ابوبکر و عمر –رضي الله عنهما- نماز عيدين را قبل از خواندن خطبه به جاي مي آوردند.» [بخاري].

از ابن عباس -رضي الله عنهما- نقل شده که تعرف مي کند: همراه پيامبر صلى الله عليه و سلم روز عيد فطر يا قربان خارج گشته، نماز گزارديم، سپس ايشان صلي الله عليه و سلم خطبه خواند، آنگاه نزد زنان تشريف برده و آنان را موعظه فرموده و تذکر داده به صدقه امر فرمود. [بخاري].

تبريک و دست دادن:

پس از پايان نماز عيد، بايد مسلمانان دست در دست هم نهاده و سلام گفته و به همديگر تبريک بگويند. وقتي اصحاب رسول خدا صلى الله عليه و سلم در روز عيد به هم مي رسيدند به يکديگر مي گفتند: "تقبل الله منا ومنك." يعني: خدا از ما و شما قبول فرمايد.

پيامبر خدا صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (ما من مسلمَين يلتقيان فيتصافحان إلا غُفِر لهما قبل أن يفترقا) يعني: «دو مسلمان با هم روبرو نمي شوند که مصافحه نمايند، مگر قبل از اينکه از هم جدا شوند، گناه شان آمرزيده مي شود.» [ابوداود و ترمذي و احمد].

بازگشت از راهي متفاوت:

مسلمانان پس از نماز عيد از راهي ديگري به خانه هايشان باز مي گردند. اينکار براي آن است که فرشتگان گواه بوده و بخاطر تبعيت از سنت رسول خدا صلى الله عليه و سلم مستحق پاداش گردند؛ چون ايشان صلي الله عليه و سلم در روز عيد از راه هاي متفاوت مي رفتند. [بخاري] البته مي توان از يک راه رفت و برگشت، گرچه بهتر است که راه ها يکي نباشند.

صله ي ارحام:

از سنت هاي مبارک پيامبر خدا صلى الله عليه و سلم صله ي رحم است، که ما را به پيوند با نزديکان و خويشان و ديدار آنان و تبريک گفتن به همديگر امر نموده و مي فرمايد: (من سرَّه أن يبسط له في رزقه، وينْسَأَ له في أثره، فليصل رحمه) يعني: « کسي که دوست بدارد روزي اش فراخ گرديده و عمرش طولاني گردد، بايد صله ي رحمش (پيوستگي با نزديکان) را پيوسته بدارد.» [متفق عليه] صله رحم در غير ايام عيد واجب مي باشد چه برسد به روزهاي عيد که اولي و ارجح تر مي باشد.

دلسوزي و توجه به فقرا و يتيمان:

انسان مسلمان سعي مي کند در اين روزها بيشتر به فقرا و مساکين رسيدگي و دستگيري نموده و صدقات بيشتري داده و اشک يتيمان را پاک کرده و با آنان نيکي نمايد. پيامبر رحمت حضرت محمد صلي الله عليه و سلم امر به دادن زکات فطر به فقرا و نيازمندان تا قبل از نماز فطر امر نموده و مي فرمايند: (أغنوهم في هذا اليوم.) يعني: «امروز را بي نيازشان گردانيد.» [بيهقي و دارقطني].

بازي و سرگرمي مباح:

دين آسانگير ما از تفريح و استراحت دادن به تن و بدن منع ننموده و سرور و خوشي را به آن ارزاني مي دارد. حضرت انس -رضي الله عنه- چنين تعريف مي کند: پيامبر صلى الله عليه و سلم به مدينه تشريف آوردند، و در آن جا در دو روز مردم در سال را بازي مي نمودند. ايشان صلي الله عليه و سلم فرمود: (قد أبدلكم الله بهما خيرًا منهما: يوم الفطر، ويوم الأضحى) يعني: «خداوند برايتان بهتر از آن دو روز را جايگزين نموده است: روز فطر و روز قربان.» [نسائي].

جايز نبودن روزه در روزهاي عيد:

رسول الله صلى الله عليه و سلم از روزه داشتن در دو روز عيد، چه روزه ي فرض و چه سنت نهى نموده اند. حضرت عمر بن خطاب -رضي الله عنه- مي گويد: پيامبر صلى الله عليه و سلم از روزه گرفتن در اين دو روز نهى نموده و فرمودند: (أما يوم الفطر ففطركم من صومكم، وأما يوم الأضحى فكلوا من نُسُككم) يعني: «اما روز فطر که همان افطار و شکستن روزه تان است و درمورد روز قربان در ان از قرباني هايتان بخوريد.» [احمد] همينطور روزه گرفتن در ايام تشريق –سه روزي که در پي عيد قربان مي آيند- نيز مکروه مي باشد.

گفتتن تكبير در روزهاي عيد:

از جمله رهنمود هاي رسول بزرگوار اسلام صلى الله عليه و سلم آن است که در دو روز عيد و تا سه روز پس از عيد قربان(که به آن ايام التشريق گفته مي شود و تا عصر روز سوم مي باشد.) بيشتر تکبير مي گفتند.

از انواع تکبير:

(الله أكبر الله أكبر، لا إله إلا الله، والله أكبر الله أكبر، ولله الحمد) [دارقطني].

آري، چه زيبا است دين اسلام که در تلاش است تا در هر لحظه و آن قلب انسان ها را مملو از شادي و سرور گرداند! دو عيد را براي مسلمانان مقرر داشت تا در آن خوشبختي و خوشي را به تمامي تجربه نمايند. در اين دو روز مسلمانان همگي يکدل و يک رنگ بوده و جايي براي دشمني ميانشان باقي نمي ماند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: